Bij de inrichting en het beheer van de publieke ruimte moet veel meer rekening worden gehouden met de meest kwetsbare groepen in de samenleving. Marjan Moris, associate lector Urban Governance aan de KU Leuven, pleit in dat opzicht voor meer ambitie. “De publieke ruimte kan hier wel degelijk het verschil maken.”
‘De publieke ruimte als barometer voor het samenleven’, luidde de titel van de bijdrage van Marjan Moris aan de eerste van een reeks van vijf Masterclasses over belevingsgestuurd beheer van de openbare ruimte, georganiseerd door de stichting Managing Public Space.
Zij ging vanuit sociologisch perspectief in op de rol en betekenis van de openbare ruimte in de samenleving en gaf daarbij ook aan hoe door tal van sociaal-maatschappelijk bepaalde processen en invloeden er allerlei in- en uitsluitingsmechanismen kunnen optreden. Extra complicerende factor daarbij is dat de openbare ruimte steeds meer als een investeringsgoed wordt gezien en dus een verdienmodel is voor partijen in het vastgoed.
Voor de kwaliteit van de inrichting maar ook voor het beheer van die ruimte zijn de professionals dan ook nadrukkelijk aanspreekbaar, vindt Moris. Zij wijst in dat kader op het belang van flexibiliteit. Zoals de samenleving verandert, verandert ook het gebruik van de openbare ruimte. Het is zaak dat daarop kan worden ingespeeld. “In de publieke ruimte giet je sociale verhoudingen letterlijk in beton. Dat brengt een gevaar zich mee. Namelijk dat je niet meer kunt inspelen op de beleving van de mensen en veranderingen in de samenleving.”
Stigmatisering
Moris pleitte met name ook voor een versterking van de positie van de gebruikers van de openbare ruimte die de meesten het liefst niet terugzien in de openbare ruimte, zoals dak- en thuislozen of jongeren. Door uit te gaan van vooroordelen en in te zetten of repressie ontstaan juist meer en ook grotere problemen. “Stigmatisering leidt tot een verhoogd risico op grensoverschrijdend gedrag wat weer leidt tot probleem-georiënteerde ingrepen, gericht op beheersing en correctie. Die cirkel moet doorbroken worden.”
Het is niet toevallig dat mensen, die maatschappelijk gezien in de meest kwetsbare posities verkeren, ook in het publieke domein op weerstand stuiten en minder welkom zijn. “Daarom moeten we, als we inzetten op een verhoging van de kwaliteit van de publieke ruimte met name ook kijken naar de mensen die het meest geraakt worden door de vanzelfsprekende logica in de samenleving.”
Het is aan de beheerders om het publieke karakter van de openbare ruimte te bewaken. “Want er zijn meer mensen die belang hebben bij het niet openhouden van de publieke ruimte dan mensen die ten volle gebruik willen maken van het potentieel. Wees je daarvan bewust.”
Meer informatie over de Masterclasses Belevingsgestuurd Beheer vindt u hier.
