Na jaren waarin de maatschappij blaakte van zelfvertrouwen, breekt nu een periode aan waarin bij steeds meer mensen gevoelens van angst gaan overheersen. Volgens marketeer Jempi Moens is het zaak om daar ook in de openbare ruimte rekening mee te houden. “We moeten buiten veel meer een thuis laten zijn.”
Hoe kijkt een marketeer aan tegen op beleving gestuurd beheer van de openbare ruimte? Dat was het onderwerp van de vierde masterclass in een reeks van vijf, die wordt georganiseerd door de stichting Managing Public Space. Spreker was deze keer Jempi Moens, mede-oprichter van het Hilversumse marketingbureau Fresh Forward en actief als Chief imagination officer.
Hij riep als eerste Zygmunt Bauman in herinnering, die in 1999 de liquid society introduceerde: de moderne samenleving, die op allerlei terreinen tegelijk verandert en daar ook nooit meer mee zal stoppen. Het is een illusie dat daar controle op kan worden uitgeoefend, aldus Moens. “Dat betekent dus dat onze hele mentale infrastructuur, hoe we nadenken over organisaties en consumentengedrag, compleet verouderd is.”
Een tweede notie betreft het feit dat we na 250 jaar industrialisering een transformatie maken in de richting van vermenselijking van onze maatschappij. “Heel veel zaken zijn we zo gaan organiseren en structureren dat de menselijke maat en zingeving ver te zoeken zijn. Dat is super-efficiënt, maar niet altijd even effectief.”
Kantelende tijdgeest
Daar komt bij dat we op een kantelpunt zijn aanbeland in de tijdgeest. “Helmut Gaus, historicus en socioloog, heeft ontdekt dat de Kondratieff-cyclus, waarmee de economische golfbeweging van hoog- naar laagconjunctuur in beeld wordt gebracht, een dieperliggend mechanisme onder zich heeft van menselijk gedrag. Bepaald gedrag volgt uit een bepaald maatschappelijk sentiment.”
Zo zijn er cycli van circa 50 jaar te onderscheiden waarbij de stemming in de samenleving varieert van groot zelfvertrouwen tot gevoelens van angst. “We zitten nu op een kantelpunt. We komen uit periode waarin avontuurlijkheid, globalisering, zelfvertrouwen en creativiteit de hoofdtoon voerden. Nu gaan we een periode tegemoet, waarin onzekerheid dominant is. De euforie ebt snel weg in onze maatschappij.”
Megatrends
Op basis daarvan onderscheidt Moens tot en met 2030 diverse ‘megatrends’, die stuk voor stuk effect hebben op hoe de mens met de openbare ruimte omgaat: de behoefte aan geborgenheid, vertrouwdheid en betrouwbaarheid, de natuur als inspiratie om onze leefomgeving leefbaarder te maken, toenemende strijdvaardigheid, het willen vluchten uit de prestatiemaatschappij, het zoeken naar de menselijke maat en een hernieuwde aandacht voor kwaliteit en echtheid.
“Als de openbare ruimte klopt in technische, instrumentele zin en als wordt voldaan aan functionele eisen, hebben we het heel goed gedaan, vinden we. Maar dat is niet zo. Er is juist een enorme behoefte om beleving en menselijke kwaliteit. In het eigen tuintje kun je veel, maar in de openbare ruimte zijn veel meer en ook andere dingen mogelijk. Daar ontmoet je bijvoorbeeld mensen, ook toevallig. Er zit veel meer rijkheid in dan wat bekend en voor de hand liggend is. Dat is de waarde die buiten kan toevoegen.”
Meer beleving
De geluksplekken in Eindhoven, een initiatief van Fontys Hogescholen, Parktheater Eindhoven en Leo Bormans, zijn een goed voorbeeld. “Leuke plekken in de stad, waar wat meer vorm, kleur en inhoud is gegeven zodat ze ook herkenbaar worden voor mensen als plekken waar men elkaar kan ontmoeten. Beheerders van de openbare ruimte moeten mensen daarin faciliteren, niet alleen in het instrumentele maar ook in de beleving.”
In feite moeten beheerders buiten veel meer een thuis laten zijn voor mensen, vindt Moens. “We zijn erin geslaagd de steden en dorpen zo saai te maken, dat er amper nog speelsheid en verrassing te vinden is. Maar de mens vraag om meer dan schoon, heel en veilig of efficiënt beheer. De openbare ruimte moet ook verblijfskwaliteit bieden.”
Binnenkort kunt u de masterclass terugkijken op onze website.
Meer informatie over de Masterclasses Belevingsgestuurd Beheer vindt u hier.
