Wiebe Oosterhoff is strategisch adviseur Stadsbeheer bij de gemeente Rotterdam en een van de initiatiefnemers van de kopgroep beheer en van de nieuwe leerstoel in wording. Samen met collega’s van de gemeente Rotterdam won hij de IAM-NL Asset Management Award 2020. Wiebe en zijn team keken wel 50 jaar vooruit en formuleerden een duidelijke lange-termijn investeringsstrategie voor het tijdig vervangen en renoveren van assets in de openbare ruimte van Rotterdam.
Gefeliciteerd! Waarom won juist jullie aanpak deze prestigieuze Asset Management Award?
Wij zijn de eerste in Nederland die al het openbare ruimtebezit van een gemeente in kaart heeft gebracht en wat het kost dat in de komende 50 jaar te vervangen. Dit hebben we voor Rotterdam op een eenduidige en systematische manier aangepakt, zodat de managers van negen grote assetgroepen én alle beheerders er ook in de toekomst wat mee kunnen. We hebben geen onleesbaar technisch document aangeleverd, maar er een prachtig boek van gemaakt.
Hoe ben je in het beheer terechtgekomen?
Ik werkte zo’n 25 jaar bij stadsontwikkeling en toen begon alles zich weer herhalen. Mijn voormalig directeur was directeur bij Stadsbeheer in Almere geworden en hij vroeg: waarom kom je niet bij mij werken? Niemand snapte deze stap, want door de buitenwereld werd het als een stap achteruit gezien. Bij Stadsontwikkeling zitten alle goeroes, ze komen op tv en worden vaak beter betaald, terwijl Stadsbeheer van oudsher het imago heeft van een beetje schoffelen, vegen en vuilnis ophalen. Niet echt sexy. Maar ik heb er nooit spijt van gehad en vind het het boeiendste vakgebied wat er is. Het is jammer en onbegrijpelijk dat nog steeds maar relatief weinig mensen erin geïnteresseerd zijn. Iedereen heeft er elke dag mee te maken. Er moet eigenlijk een Klokhuis-serie gemaakt worden over de openbare ruimte om jonge mensen te prikkelen. Beheer moet populairder worden.
Hoe ben je in aanraking gekomen met de nieuwe leerstoel?
Ik werkte een paar jaar bij Stadsbeheer en zag dat stadbeheerders over veel geld gaan. Er zijn veel onderwerpen: groen, wegen, riolen en alles moet een keer vervangen worden. Elk vervangingsmoment is hét moment om te vernieuwen en rekening te houden met nieuwe vraagstukken, zoals klimaat en energie. Ik heb een rondje door Nederland gemaakt om uit te zoeken wie zich daar nou precies mee bezig hield. Dat viel tegen. Er was geen academische opleiding voor beheerders. Veel transitievraagstukken worden door stadsontwikkeling behandeld, maar de technische en uitvoerende kennis van de beheerder wordt er helemaal niet bij betrokken. Terwijl daar wel veel kennis en geld zit. Er bestaan opleidingen over klimaat en energie en circulair, maar niemand houdt zich bezig met het geheel, terwijl dát juist relevant is. Dit verhaal heb ik overal verteld, ook bij de Wageningen Universiteit. En zo werd de verkenning gestart om een leerstoel op te richten.
Wat is volgens jou de grootste uitdaging voor de toekomst in het kader van beheer?
Ten eerste: de verdichting van Nederland en vooral de steden gaat de komende jaren door. Hoe gaan we boven- en ondergronds om met die toenemende druk?
Daarbij gaan de ontwikkelingen in de maatschappij steeds sneller. Voorbeeld hiervan zijn de technologische ontwikkelingen: er hangen meer en meer sensoren en meetapparaten in de openbare ruimte. De buitenruimte moet hieraan worden aangepast. Je ziet nu al dat vuilnisbakken sensoren hebben, die zijn al data gestuurd. Bomen hebben sensoren die de gezondheid van de bomen meten De beheerder van de toekomst wordt een smart city data manager: een slimme (data) analist die real time kan interveniëren.
De beheerder zal zich ook steeds meer ontwikkelen tot transitieregisseur. Beheer is dé discipline om leiding te geven aan een integrale programmering- en investeringsagenda. Hierbij is de eigen langjarige vervangingsopgave leidend waarop andere disciplines en partijen kunnen aanhaken. Zo kan er veel beter dan nu efficiënter met middelen om worden gegaan en kunnen investeringen worden gecombineerd. Werk met werk maken!
Flash forward naar de toekomst: wat zijn over 50 jaar de grootste veranderingen in de openbare ruimte?
De Erasmusbrug en de Maastunnel in Rotterdam zullen er zeker nog liggen. Het groen zal wel gaan veranderen. Je ziet nu al dat klimaatverandering een enorme invloed heeft. Dit zie je terug in nieuwe boomziektes, verdroging of juist vernatting. De behoefte aan verkoeling neemt toe, dus in de toekomst heeft de stad meer bomen. Ook de wegen gaan veranderen: er komt minder asfalt en stenen worden meer waterdoorlatend. Technische objecten, zoals parkeerautomaten, vuilcontainers, lantaarnpalen en verkeerslichtinstallaties zullen zeker niet meer hetzelfde zijn. Dit worden slimme objecten. Het licht komt eruit, je laadt er je auto op en er hangen allerlei sensoren en camera’s aan.
Benieuwd naar het winnende rapport van Wiebe en zijn team? Lees het hier: https://www.rotterdam.nl/werken-leren/assetmanagement/Vervangingsinvestering.pdf
30 november 2020
